Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ mỡ dư thừa trong gan, có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Đây là bệnh lý phổ biến ở cả người trẻ và người trưởng thành, thường liên quan đến lối sống không lành mạnh, rối loạn chuyển hóa và các yếu tố nguy cơ khác.
Mục lục bài viết
Nguyên Nhân và Phân Loại
Gan nhiễm mỡ được chia thành hai nhóm chính:
- Gan nhiễm mỡ do rượu: Thường gặp ở người uống rượu bia quá mức.
- Gan nhiễm mỡ không do rượu: Liên quan đến các rối loạn chuyển hóa như:
- Béo phì, thừa cân
- Tình trạng kháng insulin
- Tăng đường máu, rối loạn lipid máu
Triệu Chứng và Đối Tượng Nguy Cơ
Phần lớn bệnh nhân gan nhiễm mỡ không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, có thể gặp:
- Mệt mỏi, chán ăn
- Gan to, vàng da, vàng mắt
- Xuất hiện các sao mạch, lòng bàn tay son
- Cổ trướng, lách to
Các đối tượng nguy cơ cao: Người béo phì, đái tháo đường, tăng cholesterol, hội chứng buồng trứng đa nang, ngưng thở khi ngủ, suy giáp, suy tuyến yên.
Phòng Ngừa Gan Nhiễm Mỡ
Duy trì lối sống lành mạnh là chìa khóa quan trọng để phòng ngừa bệnh:
- Chế độ ăn uống hợp lý:
- Tăng cường rau xanh, hoa quả, protein nạc, ngũ cốc nguyên hạt.
- Bổ sung thực phẩm tốt cho gan như cá béo (cá hồi, cá mòi), quả mọng, rau lá xanh.
- Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường, chất béo chuyển hóa và bão hòa.
- Tập thể dục thường xuyên:
- Tập luyện ít nhất 150 phút/tuần các bài tập aerobic như đi bộ, bơi lội, đạp xe.
- Tăng cường bài tập cơ bắp (nâng tạ, plank, squat) khoảng 50-75 phút/tuần.
- Kiểm soát cân nặng:
- Giảm 5-10% trọng lượng cơ thể giúp cải thiện mỡ gan.
- Kết hợp ăn uống và vận động để giảm cân từ 0,5-1 kg/tuần.
- Hạn chế rượu bia:
- Rượu làm tổn thương gan nghiêm trọng hơn. Nam giới nên uống tối đa 2 ly/ngày, nữ giới 1 ly/ngày hoặc tốt nhất là không uống.
- Uống đủ nước:
- Duy trì 1,8-2 lít nước/ngày giúp gan hoạt động hiệu quả hơn.
- Tiêm phòng viêm gan B:
- Phòng ngừa bệnh gan do virus.
Chẩn Đoán và Điều Trị
Chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ dựa trên:
- Xét nghiệm máu (men gan AST, ALT, lipid máu)
- Siêu âm ổ bụng và đo độ đàn hồi gan nếu nghi ngờ xơ gan
Điều trị tập trung vào thay đổi lối sống và kiểm soát các bệnh lý liên quan:
- Giảm cân: Quan trọng để giảm tổn thương gan và cải thiện kháng insulin.
- Vitamin E và Omega-3: Có thể hỗ trợ giảm viêm nhưng cần dùng theo chỉ định bác sĩ.
- Kiểm soát lipid máu: Sử dụng thuốc như rosuvastatin hoặc pravastatin.
Gan nhiễm mỡ không có thuốc đặc trị nhưng có thể cải thiện nếu phát hiện và điều chỉnh lối sống kịp thời. Việc duy trì sức khỏe gan không chỉ giúp phòng ngừa bệnh lý mà còn đảm bảo cơ thể hoạt động hiệu quả và khỏe mạnh lâu dài.
